Ik denk dan bijvoorbeeld aan verliezen zoals het opgroeien zonder empathische ouders, met afstandelijke ouders, narcistische ouders, ouders die je verwaarlozen, gewelddadige ouders, ouders met een psychiatrische achtergrond, verslaafde ouders of het meemaken van het verlies van een broer of zus, verlies van een ouder. Er zijn zeker nog veel meer ingrijpende verliezen te noemen.
Als kind moet je hiermee dealen, je bent volkomen afhankelijk van je ouders. Als kind lijkt het soms ook zo normaal te zijn wat er gebeurt, je weet tenslotte niet beter. Zo is het altijd geweest. Maar doordat je hoe dan ook, hier een weg in moet zien te vinden, gebeurt het niet zelden dat kinderen noodgedwongen hun eigenheid opofferen. Je ziet dan bijvoorbeeld dat kinderen:
- stoppen met het uitreiken naar hun ouders omdat het veel te pijnlijk is om te ervaren dat je niet opgemerkt wordt of dat je op je kop krijgt ‘omdat je lastig bent’
- het ‘zonnetje’ in huis spelen om een verdrietige of zelfs depressieve ouder op te vrolijken
- hun gedrag aanpassen aan de situatie door extreem mee te bewegen met ouders en alles voor hen te doen én laten.
- zich terug trekken en zichzelf onzichtbaar maken, zodat ze zo min mogelijk op vallen en niet het risico op een woedeaanval van de ouder
- veel weggaan en zo min mogelijk thuis zijn om de situatie te ontvluchten
- heel opstandig en extreem onhandelbaar worden, vaak een schreeuw om hulp, ontstaan uit een grote angst
- ogenschijnlijk goed functioneren, maar zich van binnen volkomen eenzaam en machteloos voelen
- extra hard hun best doen op school bijvoorbeeld, in de hoop dat ze opgemerkt worden door hun ouders
Zomaar wat voorbeelden die ik tegenkom in mijn praktijk. Het zijn de volwassenen die ik in mijn praktijk ontmoet, die in het hier-en-nu vastlopen in het werk of in het privé leven. De klachten die ze opsommen, de problemen waarmee ze te maken hebben, worden vaak niet gekoppeld aan de verliezen uit de kindertijd. Jammer, want de oplossing van slaapproblemen, een enorme onrust, hoofdpijn, schouder- en nekklachten, concentratieproblemen en andere klachten waar vaak geen fysieke oorzaak voor gevonden wordt, kunnen best eens te maken hebben met ingrijpende verliezen in de kindertijd…..
Wat voor impact hebben deze verliezen dan op je leven? Als je opgroeit? Als je als volwassene een relatie aangaat, met collega’s te maken krijgt, leiding moet geven, kinderen opvoedt enz…… Ik realiseer me dat ik geen volledig beeld schets met onderstaande voorbeelden, maar het geeft een aardig idee met wat voor problemen je te maken kunt krijgen:
- onvermogen om je te verbinden met een ander en om je te hechten. Onvermogen om je diepste innerlijke roerselen te delen met een ander omdat ze verscholen zit achter een grote dikke muur. Je gaat snel ‘uit contact’ als het ingewikkeld en spannend wordt.
- onvermogen om je gevoelens te uiten, omdat je angst om je kwetsbaar op te stellen en dan weer pijnlijk teleurgesteld te worden te groot is. Je zet een masker op en als iemand vraagt hoe het met je gaat, zeg je dat het goed gaat. Het gaat altijd goed met je.
- onvermogen om je grenzen aan te geven, omdat je niet geleerd hebt om nee te zeggen. En altijd maar gewend bent om te doen wat een ander vraagt of zegt. Omdat je je schuldig en egoïstisch voelt als je Nee zou zeggen.
- enorme onzekerheid over jezelf, je terugtrekken in teamwork, alleen en zelfstandig willen werken. Zeker niet op de voorgrond treden, want jij bent ‘niet de moeite waard om rekening mee te houden’.
- onvermogen om voor je mening op te komen. Sowieso is het moeilijk om een eigen mening te hebben, want je hebt niet geleerd om in verbinding te staan en te blijven met wat jij nu eigenlijk vindt, weet of denkt. Discussies zijn lastig voor je.
Pas wanneer je ziet waar je gedrag eigenlijk door ontstaan is en wat de betekenis is geweest van ingrijpende verlieservaringen, kun je met deze nieuwe inzichten beetje bij beetje andere keuzes gaan maken. Hier is tijd voor nodig en een warme bedding en ondersteuning van iemand die met je meeloopt en meekijkt op dit nieuwe pad. Het vraagt om verlaatte rouwprocessen die op gang komen. Het zijn intense trajecten, maar zo waardevol. Het levert je veel op. Inzicht in je eigen gedrag, een grote innerlijke rust, veel minder klachten bijvoorbeeld. Verlieservaringen moeten opgenomen worden in je levensverhaal, zodat ze niet langer onverwacht aan je deur blijven kloppen en je uit balans halen zonder dat je begrijpt wat er aan de hand is.
